BÓLE KRĘGOSŁUPA

Zadziwiające jest to że w XXI wieku nadal ciężko zmotywować jest ludzi w czasie wolnym do aktywności fizycznej, na dzień dzisiejszy z danych epidemiologicznych aż 80% społeczeństwa cierpi z powodu bólu kręgosłupa. Duży wpływ na ten stan ma nie tylko zmniejszona aktywność fizyczna polegająca na siedzącym stylu życia lecz również nieprawidłowe odżywianie prowadzące do nadwagi a czasem do skrajnej otyłości, stosowanie używek [alkohol, wyroby tytoniowe], jak również nadużywanie leków przeciwbólowych. Ostatnie badania w USA pokazały, że nadużywanie leków opioidowych wcale nie pomaga w zwalczaniu przewlekłego bólu, lecz bardziej pogłębia destrukcję układu kostno-więzadłowego w obrębie stawów kręgosłupa.

Do czynników mających wpływ na dolegliwości bólowe kręgosłupa zaliczamy:

• Wady i anomalie wrodzone.
• Zmiany zwyrodnieniowe powstałe na skutek nieprawidłowego stylu życia.
• Stany zapalne stawów kręgosłupowych i struktur powiązanych z kręgosłupem.
• Choroby nowotworowe.
• Urazy i choroby przeciążeniowe.
• Choroby metaboliczne.
• Zaburzenia na tle psychologicznym.

Ból w obrębie kręgosłupa możemy podzielić na trzy strefy występowania:

1. Nerwoból odcinka szyjnego – odczuwalny w odcinku szyjnym kręgosłupa, mogący powodować bóle głowy, drętwienie kończyn górnych, zaburzenia widzenia lub zaburzenia równowagi, pacjenci najczęściej mówią o bólu jako szarpiącym, rozlewającym lub pulsującym.
2. Bóle w obrębie kości krzyżowej najczęściej nazywanymi „Bólami krzyża” – jest to ból odczuwalny w obrębie dolnego odcinka kręgosłupa, często jest przyczyną unieruchomienia pacjenta w łóżku przez kilka dni. Jest spowodowany najczęściej długoletnimi zaniedbaniami w obrębie układu kostno-stawowego, stylem życia jak również nagłymi ruchami zwłaszcza podczas podnoszenia, szarpnięcia itd., nie bez znaczenia również jest pozostawanie przez dłuższy czas w jednej nie ergonomicznej pozycji. Tutaj pacjenci najczęściej mówią o bólu punktowym, który uniemożliwia im poruszanie się, ból o charakterze rozlewającym się z promieniowaniem do kończyn dolnych lub do pośladów jednostronnie lub obustronnie.
3. Ból kręgosłupa środkowej części kręgosłupa – chodzi tu o ból w obrębie odcinka piersiowego kręgosłupa, często ból ten mylony jest ze stanem przed zawałowym lub też samym zawałem. Charakterystycznym objawem bólu środkowej części kręgosłupa jest uczucie braku możliwości nabrania powietrza do płuc lub uczucie, że ktoś dosłownie siedzi na klatce piersiowej. Przy dużych uszkodzeniach w obrębie struktur kręgosłupa piersiowego można odczuwać ból w przestrzeniach między żebrowych. Najczęściej występujący ból to dolegliwości między dolnymi kątami łopatek u kobiet najczęściej na wysokości zapięcia biustonosza. Ból ten ma charakter punktowy, często pacjent twierdzi że nie może nabrać powietrza.

• Przeciążenia wynikające z przyjmowanej pozycji ciała podczas pracy.
• Czynności wielokrotnie powtarzające się podczas pracy zawodowej.
• Nadwaga i otyłość.
• Brak wiedzy na temat profilaktyki i ergonomii pracy.
• Czynniki związane z anomaliami w budowie kręgosłupa.
• Nieprawidłowy styl i jakość życia.

Sam ból pleców nie jest dla Nas jedynym sygnałem jaki otrzymujemy od naszego organizmu, że dzieje się coś niepokojącego, często objawy jakie mamy nie mówią wprost o zmianach patologicznych zachodzących w naszym organizmie na poziomie kręgosłupa. Do najczęstszych bagatelizowanych objawów należą:

• Bóle głowy, wydaje się nam że wystarczy łyknąć tabletkę przeciwbólową, a niestety tak to nie działa. Te dolegliwości często wskazują na problem z odcinkiem szyjnym kręgosłupa, może występować zaburzenie ukrwienia z powodu nieprawidłowej pozycji i przeciążenia mięśni spowodowane pracą zawodową.
• Wzdęcia, zaparcia, ból imitujący zapalenie wyrostka mogą wskazywać na anomalnie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a dolegliwości te powstają w skutek zmiany zwyrodnieniowe wraz z powstającymi wtedy dyskopatiami uciskają nerwy oplatające układ pokarmowy.
• Bolesne miesiączkowanie, tu najczęściej przyczyną jest nieodpowiednie ustawienie miednicy wraz z ostatnimi segmentami odcinka lędźwiowego i stawami krzyżowo biodrowymi.
• Problemy z oddychaniem, często mylone przez pacjentów z zawałem serca – dotyczą głownie odcinka piersiowego kręgosłupa, najczęstszą przyczyną jest przebywanie przez dłuższy czas w pozycji pochylonej, co wiąże się z podrażnieniem nerwów zaopatrujących klatkę piersiową i przestrzenie między żebrowe.
• Drętwienie kończyn lub problemy z ruchami precyzyjnymi kkg – najczęściej świadczą o dużych zmianach degeneracyjnych w obrębie odcinka szyjnego lub lędźwiowego, spowodowanym uciskaniem korzeni nerwowych.

Do podstawowych zasad leczenia zespołów bólowych kręgosłupa należą fizjoterapia, profilaktyka i ergonomia stanowiska pracy, farmakoterapia wszystkie te zasady mają na celu wyhamowanie zarówno samego bólu jaki i zapobieganie.

Fizjoterapia w dolegliwościach bólowych kręgosłupa ma za zadanie głównie:

• wzmocnieniu naturalnych mechanizmów przeciwbólowych organizmu;

Do najczęściej stosowanych metod fizjoterapeutycznych należą fizykoterapia, która ma na celu leczenie przede wszystkim objawów choroby, a nie jej przyczynę. Kinezyterapię gdzie główny środek leczniczy stanowi głównie odpowiednio dobrany ruch, jej zadanie to diagnostyka funkcjonalna, profilaktyka oraz leczenie. Jedną z metod, która przynosi ulgę przy dolegliwościach bólowych w obrębie kręgosłupa jest zabieg masażu leczniczego i terapii manualnej wykonywany przez doświadczony personel fizjoterapeutyczny.

Leczenie przewlekłego bólu farmakologicznie należy do najczęstszych metod wykorzystywanych przez lekarzy pierwszego kontaktu jak również przez pacjentów sięgających po niesteroidowe leki przeciwzapalne, które można kupić bez recepty zarówno w aptekach jak i sklepach spożywczych. Niestety ten sposób jej tylko parasolem zakrywającym problem na zasadzie wezmę „pigułkę” i mnie uzdrowi niestety taki stan rzeczy powoduje często efekty niepożądane związane z substancjami znajdującymi się tabletkach, często powodując problemy z układem pokarmowym, wysypki lub nawet uodpornienie się organizmu na środek aktywny zawarty w wyrobie leczniczym. Ważne jest aby stosując środki farmakologiczne stosować je zgodnie z zaleceniami lekarza oraz w razie wizyty u fizjoterapeuty poinformować o wszystkich lekach stosowanych podczas leczenia.

Ergonomia pracy jako element zapobiegania dolegliwością bólowym kręgosłupa, związany z odpowiednim przygotowanie stanowiska pracy jak również, z doborem aktywności fizycznej związanej bezpośrednio z charakterem pracy. Odpowiednio zaprojektowane miejsce pracy pozwala na zmniejszenie dyskomfortu związanego z powstającymi dolegliwościami bólowymi jak równiej sprzyja aktywności fizycznej.

Szpala, A. Skorupińska, K. Kostorz ,, Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa-przyczyny i leczenie’’.

Obecnie coraz trudniej jest zmotywować ludzi, w tym również młode pokolenie, do podejmowania w czasie wolnym jakiejkolwiek aktywności ruchowej. Powinniśmy jednak pamiętać, że w naszym ciele znajduje się ważna dla nas spora cząstka, mowa tu o kręgosłupie.

Kręgosłup niewątpliwie spełnia  wiele kluczowych zadań w organizmie. Do najważniejszych należą: stabilizacja, ochrona rdzenia kręgowego, funkcja podporowa ciała, oraz służy jako narząd ruchu. Kręgosłup  nie jest jednak skałą, istnieje wiele przyczyn jego bólu. Początkowo wszelkie dolegliwości związane z nim  tłumaczono toczącym się w jego obrębie stanem zapalnym, jednak koncepcja ta po dokładnych badaniach została wykluczona. Niemożliwe  jest ustalenie rzeczywistych przyczyn i mechanizmów prowadzących do dolegliwości bólowych . Można jednak uważać i przyjmować, że czynnikami wywołującymi ból najczęściej  są: anomalie wrodzone, zmiany zwyrodnieniowe, stany zapalne, choroby nowotworowe, urazy, bóle przeciążeniowe, zaburzenia metaboliczne, problemy psychologiczne czy socjalne.

Wady i anomalie wrodzone

Wszelkiego rodzaju odchylenia od normy w budowie kręgów, nawet niewielkie, są bardzo powszechne w populacji ludzkiej.

Zmiany zwyrodnieniowe

Choroba ta polega na braku równowagi pomiędzy destrukcją chrząstki stawowej oraz kości podchrzęstnej a jej możliwościami regeneracyjnymi.

Stany zapalne stawów

Najbardziej powszechnymi chorobami przebiegającymi z zapaleniem stawów są: reumatoidalne zapalenie stawów oraz choroba Bechterewa, zwana też jako zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa .

Choroby nowotworowe

Jedną z przyczyn powstawania dolegliwości bólowych są również choroby nowotworowe. . Wyróżnia się wiele rodzajów guzów, które atakują kręgosłup bezpośrednio (np. oponiaki), a także guzy wtórne, czyli przerzuty pochodzące z innych miejsc w organizmie (np. rak sutka).

Urazy i choroby przeciążeniowe

Bóle kręgosłupa związane z chorobą przeciążeniową lub przebytym urazem są stosunkowo rzadkie. . Częściej występują u osób w średnim wieku charakteryzujących się słabym tzw. gorsetem mięśniowym, a także u osób w podeszłym wieku.

Choroby metaboliczne

Przykładami chorób metabolicznych mających wpływ na występowanie dolegliwości bólowych kręgosłupa są m.in. osteoporoza czy cukrzyca.

Zaburzenia psychologiczne oraz socjalne

Powszechnie wiadomo, że występowanie dolegliwości bólowych związane jest również ze stanem emocjonalnym, np. Obniżony nastrój często nasila objawy bólowe.

Podstawowe zasady leczenia zespołów bólowych kręgosłupa są związane z teoriami hamowania bólu, farmakoterapią i fizjoterapią oraz ergonomią pracy. Wyróżnia się dwa główne rodzaje teorii hamowania bólu, tj. segmentarne oraz pozasegmentarne. Wśród tych pierwszych szczególną uwagę zwraca m.in. Teoria Melzacka i Walla. Opiera się ona na hipotezie, że w ludzkim organizmie istnieją mechanizmy odpowiedzialne za modulowanie informacji bólowej. Leczenie polega więc przede wszystkim na tłumieniu owych doznań.

Spośród teorii segmentarnych warto wyróżnić również teorię Kerra, którego zdaniem pobudzenie neuronów wstawkowych za pomocą neuronów istoty galaretowatej może doprowadzić do postsynaptycznego zablokowania przewodzenia impulsacji bólowej. Natomiast spośród znanych teorii pozasegmentarnych m.in. teorię endorfin.

Farmakoterapia bólu jest  najczęściej stosowaną metodą zwalczania dolegliwości bólowych .

Terapia bólu polega przede wszystkim na wzmocnieniu naturalnych mechanizmów przeciwbólowych organizmu. W tym celu wykorzystywane są różnego rodzaju zabiegi z zakresu fizjoterapii.
Jedną  z najczęściej stosowanych metod jest fizykoterapia. Opiera się ona na wykorzystaniu zdolności organizmów żywych do reagowania na bodźce. W fizykoterapii stosowane są głównie czynniki naturalne występujące w środowisku, tj. bodźce termiczne, mechaniczne, elektryczne itd.
Warto pamiętać również o ergonomii pracy. Siedzący tryb życia oraz ograniczenia do niezbędnego minimum aktywności ruchowej nie są najlepszym ,,przyjacielem” naszego kręgosłupa.

opracował mgr Michał Sokół

Matczak ,,Kiedy boli kręgosłup, często boli też dusza.”

Naukowcy odkrywają niespodziewane powiązania między bólami kręgosłupa a różnorodnymi zaburzeniami ze sfery psychiki, np. fizjoterapeuci i psychoterapeuci nie mają złudzeń, że stan psychiki przekłada się na sylwetkę i ruch, a problemy emocjonalne i przewlekły stres skutkują bólem, także kręgosłupa. Pogorszona jakość życia, złe samopoczucie, nieobecność w pracy – to tylko niektóre, te bardziej znane skutki bólów kręgosłupa. Nowe badania wskazują także na inne, poważne problemy, które być może z takiego bólu wynikają, a przynajmniej nierzadko mu towarzyszą.

Młodzież również jest bardzo zagrożona. Kiedy na przykład zespół z University of Sydney przeanalizował dane na temat 6,5 tys. nastolatków, okazało się, że młodzież cierpiąca z powodu bólu kręgosłupa częściej:

• pali tytoń,
• pije alkohol,
• ma problemy z niepokojem,
• ma objawy depresji.

Na przykład u 14-15 latków, które doświadczały bólu częściej niż raz w tygodniu, prawdopodobieństwo, że piły alkohol lub paliły papierosy w ciągu ostatniego miesiąca, było od 2 do 3 większe niż u tych, które odczuwały ból rzadko lub wcale. Pojawiła się też zależność między bólem kręgosłupa a depresją i niepokojem, choć nie była ona równie wyraźna. – Odkrycia te dostarczają argumentów za tym, aby włączyć ból do szerszej dyskusji na temat zdrowia nastolatków – podkreśla główny autor badania prof. – Niestety, nasze rozumienie przyczyn i skutków bólu pojawiającego się w tym wieku jest dosyć ograniczone, a dziedzina ta potrzebuje dalszych badań.

Występuje duże powiązanie między bólem kręgosłupa a stanem psychiki. Według jednego z nich, ból kręgosłupa może skłaniać do nadużywania szkodliwych substancji oraz zwiększać ryzyko depresji i niepokojów. Może też jednak zachodzić zależność odwrotna – np. używanie tytoniu może uwrażliwiać na ból. Zdaniem naukowców trzeba mieć na uwadze, że bólowi kręgosłupa nastolatków często towarzyszą problemy zupełnie innej natury. Ta wiedza może pomóc wprowadzić odpowiednie działania zaradcze i uratować zdrowie młodych ludzi. Ma to tym większe znaczenie, że jak zwracają uwagę autorzy odkrycia, zauważone zależności przenoszą się do wieku dorosłego, przez co ból, który pojawił się w okresie nastoletnim może negatywnie wpływać na zdrowie w dalszym życiu.

Naukowcy zauważyli również, że osoby z chronicznym bólem dolnego odcinka kręgosłupa częściej nadużywają narkotyków, w tym marihuany, kokainy, heroiny czy metamfetaminy. Problemów psychicznych, które towarzyszą bólom kręgosłupa jest jednak więcej. Widać  wyraźne zależności bólu pomiędzy kręgosłupem a depresją, niepokojem, podwyższonym stresem, bezsennością a także psychozami.

Ból kręgosłupa a zmiany w mózgu.

Stan psychiki ma naturalnie związek z pracą mózgu. Naukowcy z chińskiego Xi’an Jiaotong University zaobserwowali nawet specyficzne zmiany w mózgach osób cierpiących na przewlekły ból kręgosłupa. Chiński zespół przyjrzał się zmianom w mózgu u osób cierpiących na bóle różnych części kręgosłupa. Największe zmiany, jak się okazało, towarzyszyły bólowi dolnego odcinka. Z kolei badacze z University of Sydney uzyskali wyniki przemawiające za tym, że przynajmniej niektóre zaburzenia psychiczne mogą po prostu zależeć od tych samych genów, co predyspozycje do bólu kręgosłupa.

Niestety wszystko to można podsumować słowami : aby to potwierdzić potrzeba więcej badań.

opracował mgr Michał Sokół

Renata Woźniacka, E.Golec, P. Brewczyńska, S. Kaczor ,,Występowanie dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa i nawyków ruchowych u osób prowadzących siedzący tryb życia”.

Obecnie dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego stanowią istotny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Celem pracy była ocena dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa i nawyków ruchowych u osób prowadzących siedzący tryb życia, wynikający z charakteru wykonywanej pracy zawodowej. Badania przeprowadzono w okresie od listopada 2010 do lutego 2011. Materiałem badawczym była grupa 100 osób prowadzących siedzący tryb życia ze względu na wykonywaną pracę, których podzielono na dwie grupy osób: 57 pracowników biurowych (w tym 40 kobiet i 17 mężczyzn) oraz 43 kierowców autobusów i taksówkarzy (wyłącznie mężczyźni). W pierwszej grupie przedział wiekowy mieścił się w granicach od 21 do 60 lat, a w drugiej między 21, a 63 lat. Badanie wykonano za pomocą ankiety, pierwsza część to dane wstępne typu imię nazwisko, a także wzrost i waga aby obliczyć BMI. W części drugiej pytania dotyczyły wykonywanej pracy, jej trybu oraz ilości czasu jaki w niej spędzają. Trzecia natomiast obejmowała pytania dotyczące dolegliwości bólowych kręgosłupa, a czwarta o wolny czas i profilaktykę dolegliwości kręgosłupa. Uzyskane wyniki świadczą o częstszym występowaniu dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa wśród kierowców (62,8%). Problem ten dotyczy również częściej osób z wysokim nieprawidłowym BMI (25 i powyżej). Więcej nieprawidłowości w postawie ciała pojawiało się w grupie pracowników biurowych niż wśród kierowców.  Dolegliwości bólowe okolicy lędźwiowo-krzyżowej są istotnym problemem, dotykającym znaczną część społeczeństwa na całym świecie. Zarówno ze względów medycznych, społecznych i ekonomicznych coraz częściej próbuje się określić te grupy osób, które w szczególności są narażone na ich wystąpienie. Nie bez znaczenia jest tutaj charakter wykonywanej pracy zawodowej.

opracował mgr Michał Sokół